Antiek & Kunst: Overeenkomsten & Verschillen
Een bijzonder schilderij of mooi beeld dat je op een antiekmarkt tegenkomt, zou je ‘kunst’ of ‘antiek’ kunnen noemen. Toch is er een verschil tussen deze twee categorieën. Spullen die meer dan 100 jaar oud zijn, mogen antiek genoemd worden. In sommige gevallen al zelfs bij 75 jaar, zoals bij boeken. Antieke spullen moeten vooral handgemaakt zijn en een artistieke of culturele waarde hebben. Spullen van een jongere datum vallen onder curiosa of brocante of. als ze recent zijn weggedaan, tweedehands. Kunstvoorwerpen vallen niet onder antiek. Ze voldoen wel aan de leeftijd, maar nemen een unieke plaats in. Je zult ‘de nachtwacht’ van Rembrandt nooit antiek noemen, maar altijd kunst of een kunstwerk.
Overeenkomsten
Natuurlijk zijn er overeenkomsten tussen antiek en kunst. Kunstvoorwerpen die meer dan 100 jaar oud zijn, zijn zonder meer antiek te noemen. Ze hebben immers de ouderdom die gevraagd wordt om het stempel ‘antiek’ te krijgen. Daarnaast zijn ze zoveel mogelijk handgemaakt en hebben ze duidelijke kenmerken uit de periode waarin ze zijn vervaardigd. In dat opzicht is er dus geen verschil. Toch kan het ene schilderij binnen de categorie antiek geplaatst worden, terwijl het andere zich in de rij van de kunst mag scharen. Dat lijkt tegenstrijdig. Hoe zit dat precies?
Verschillen
Kunstvoorwerpen onderscheiden zich van antiek, omdat ze uniek zijn in zowel kwaliteit als specifieke kenmerken. Dat geeft ze een hoge artistieke waarde en maakt dat ze kunst genoemd mogen worden. Vergelijk bijvoorbeeld een schilderij van Monet met schilderijen een groepje hobbyschilders uit dezelfde periode, het Impressionisme. Het werk van Monet is dan zo uniek en kenmerkend, dat het de andere schilderijen ver overstijgt. Daarom kom je de amateurschilderijen op antiekmarkten tegen en de schilderijen van Monet in musea. Het schilderij van Monet is dus ook antiek, maar wordt vanwege zijn specifieke kenmerken en hoge kwaliteit ‘kunst’ genoemd.
Niet altijd duidelijk
In sommige gevallen is het niet zo gemakkelijk een onderscheid te maken tussen kunst en antiek. Het gaat dan met name om voorwerpen die beroemd zijn geworden door hun design. De bekende ‘Rietveldstoel’ bijvoorbeeld zou je als vroeg antiek kunnen beschouwen, maar vanwege zijn bijzondere en kenmerkende ontwerp, wordt hij vooral als kunstobject aangemerkt. De grens is niet altijd even strak te trekken. Over het algemeen genomen dient een ontwerp zó kenmerkend en uniek te zijn dat het voorwerp niet te vergelijken is met andere uit dezelfde periode. In dat geval kun je duidelijk spreken van een kunstvoorwerp.
