Wat is antiek en hoe herken je het?

Antiek is weer helemaal van nu. Een mooi meubelstuk of sierobject dat je op de vrijmarkt gescoord hebt, krijgt een prominent plekje in je interieur. Een antiek meubel of voorwerp dat flink gedateerd is, wordt vaak antiek genoemd. Maar wanneer in iets nu echt antiek? Daar zijn nogal wat uiteenlopende meningen over. Over het algemeen wordt iets als antiek gezien als minstens 100 jaar oud is. Toch wordt deze grens niet altijd heel strikt gehanteerd. Onder druk van de markt worden ook wel jongere artikelen als antiek beschouwd, zoals uitingen van de jugendstil en art deco periode. Er is een tweetal criteria dat bepaalt of je een voorwerp antiek mag noemen.

Leeftijd en handgemaakt

Grofweg genomen wordt een voorwerp antiek als het minstens 100 jaar oud is. Specifieke voorwerpen uit een bepaalde periode worden in de eerste instantie memorabilia genoemd en zijn pas in de volgende eeuw antiek. Verder moet het voorwerp handgemaakt zijn of met zo min mogelijk hulp van machines. Als het om boeken gaat, ligt de leeftijdsgrens iets lager. Een boek mag na 75 jaar al antiek genoemd worden. Boeken die nog niet die leeftijd bereikt hebben, maar die je nergens meer kunt kopen, worden als zeldzaam bestempeld. Een winkel met antieke boeken wordt ‘antiquariaat’ genoemd, terwijl andere antiekwinkels vooral het woord ‘antiquair’ op de deur hebben staan.

Kunst

Hoewel veel antiekwinkels ook kunst aanbieden, kan antiek onderscheiden worden van kunst. Denk hierbij bijvoorbeeld aan schilderijen of beeldhouwwerken. Bij kunst gaat het om de artistieke waarde van een voorwerp. Het kunstwerk onderscheidt zich door hoogstaande en specifieke kwaliteit en overstijgt daarmee andere soortgelijke voorwerpen uit dezelfde periode. Werken van grote schilders of beeldhouwers zullen nooit antiek genoemd worden, maar altijd kunstwerken blijven heten. Anderzijds zal een mooi schilderij van een amateurschilder uit dezelfde periode wel als antiek worden aangemerkt, omdat de leeftijd in dat geval belangrijker is dan de artistieke waarde.

Hoe kun je antiek herkennen?

Ga goed voorbereid op pad naar de rommelmarkt of garageverkoop, zodat je weet waar je op moet letten. Verdiep je als eerste in de diverse stijlperiodes die er zijn met hun eigen kenmerken, bijvoorbeeld bedermeier en jugendstil. Als je deze plaatjes in je hoofd hebt, kun je gemakkelijker onderscheiden welke voorwerpen antiek zijn en welke niet. Bekijk een voorwerp goed. Is het kwalitatief goed gemaakt of heb je te maken met een slecht afgewerkte replica? Let ook op jaartallen en merktekens die op het stuk staan. Via antieksites en –fora is vaak na te gaan of je met een echt stuk antiek te maken hebt. En anders is er altijd nog de deskundige: de antiquair met kennis van zaken, die je er alles over kan vertellen.